De slurf van de olifant

De slurf als belangrijkste lichaamsdeel voor de olifant

Het meeste opvallendste kenmerk van de olifant is natuurlijk de slurf die aan het hoofd van de olifant zit. De slurf is eigenlijk een vergroeiing van de neus en de bovenlip. Wanneer het olifantje nog in de buik van zijn moeder zit (we noemen dat een foetus) zijn de bovenlip en slurf nog van elkaar gescheiden. De slurf is misschien wel het belangrijkste lichaamsdeel van de olifant. Hij kan er bijna alles mee: ruiken, ademen, communiceren, toeteren, vechten, voelen, drinken, douchen en zelfs objecten oppakken. De slurf weegt zo'n 150 kg en bestaat voornamelijk uit bloedvaten, vet, lymfevaten, zenuwen, bindweefsel een heel veel spieren (ongeveer 60.000). In de slurf zitten geen botten, hierdoor is hij heel flexibel en gemakkelijk te bewegen. De slurf heeft eigenlijk 4 basisspieren, deze vormen het fundament van de slurf. De basisspieren zitten aan de voor- en achterkant en een aan elke zijkant van de slurf. De olifant gebruikt zijn slurf optimaal door nauwkeurig gecoördineerde spiersamentrekkingen, deze zorgen ervoor dat de olifant zijn slurf makkelijk kan buigen, intrekken en draaiende bewegingen kan maken. De slurf kan wel 1.5 tot 2.5 meter lang worden, dit is afhankelijk van het soort olifant (Afrikaanse of Aziatische) en de leeftijd. De binnenzijde van de slurf bestaat uit twee holle buizen die uiteindelijk uitkomen bij de neusgaten van de olifant.

Vingers aan de slurf

Aan het uiteinde van de slurf zitten twee 'vingers' (bij de Afrikaanse olifant zijn dit er twee, de Aziatische olifant heeft maar een vinger), hiermee kan de olifant allerlei objecten oppakken. Het uiteinde van de slurf is dus eigenlijk een soort van hand voor de olifant. De olifant gebruikt zijn vingers voornamelijk om voedsel van de grond naar zijn mond te brengen, de olifant heeft een ontzettend goede coördinatie met zijn vingers, hij kan zelfs een muntje van 50 eurocent van de grond rapen.

De slurf als multi-tool

De olifant gebruikt de slurf voor allerlei dingen. Als hij dorst heeft steekt hij zijn slurf in een plas met water en zuigt hij zijn slurf vol, hij kan wel tot 8.5 liter water in zijn slurf vasthouden. Vervolgens tilt de olifant zijn hoofd op en spuit hij het water in zijn mond. Ook douchen gebeurt met de slurf, opnieuw zuigt de olifant zijn slurf vol en spuit hij het over zichzelf heen. Een olifant doucht niet alleen met water maar soms ook met zand of stof om zijn huid soepel te houden. Verder gebruikt de olifant zijn slurf om objecten op te tillen, hij kan wel tot 350 kg optillen. Door de lange slurf kan de olifant ook bij heel hoge objecten komen, door de slurf bij de hoogte van de olifant op te tellen kan de olifant tot wel 7 meter hoog komen. Ook gebruikt de olifant zijn slurf om te spelen met soortgenoten en om te vechten. Tot slot kan hij zijn slurf ook als snorkel gebruiken, hierdoor kan de olifant zich geheel zwemmend onder water bevinden met enkel zijn slurf aan de oppervlakte. De slurf wordt natuurlijk ook gebruikt om te ruiken, en daar is de olifant heel goed in. Volgens experts kan een volwassen olifant wel vier keer zo goed ruiken als een bloedhond. Het komt vaak voor dat de olifant opeens zijn slurf in de lucht steekt omdat hij iets bijzonders ruikt, op deze manier kan hij de aanwezigheid van andere olifanten signaleren. Met de handige vingertjes aan het uiteinde van de slurf kan de olifant pinda's pellen, in z'n ogen wrijven en graven naar water.

Overige functies van de slurf

Naast alle functionele dingen kan de olifant zijn slurf ook gebruiken voor andere dingen. Olifantenmoeders gebruiken vaak hun slurf om liefkozend over hun kindje te aaien, ook gebruiken ze de slurf om hun kinderen weg te houden bij gevaar zoals afgronden, diep water of scherpe stenen. Wanneer twee olifanten verliefd zijn krullen ze hun slurven om elkaar heen en steken ze deze in elkaars mond, op deze manier knuffelen de olifanten met elkaar. De slurf wordt ook gebruikt om geluid mee te maken, het meest bekende geluid is uiteraard het trompetteren. De olifant kan dit geluid maken door met grote kracht lucht door zijn slurf naar buiten te persen en tegelijkertijd de grootte van zijn neusgaten aan te passen. De olifant toetert meestal om te laten zien dat hij boos of enthousiast is of om over een lange afstand met andere olifanten te communiceren.



Wanneer de olifanten nog jong zijn weten ze nog niet zo goed hoe hun slurf werkt, immers drinken ze de melk bij hun moeder gewoon met hun mond en gebruiken ze hun slurf nog niet. De jonge olifantjes zijn in het begin nog wat onhandig met hun slurf, soms struikelen ze er zelfs over!